Bundan önceki yazılarımda; ERP’nin ne olduğu, hangi kriterlere göre hangi programla devam edileceği, seçim sürecinde nelere dikkat edileceği ve içeriden-dışarıdan kimlere sorulması gerektiği gibi konularda bilgi vermeye çalışmıştım. Ayrıca, bilgi sistemlerinin de -bana göre- bir işletmenin en önemli uzvu olduğunu da vurgulamıştım.
ERP sistemleri bir işletmenin tüm bilgi akışını yönetebilmekle birlikte, bazen 3.parti yazılımlara da ihtiyaç duyarlar.
Bir işletmenin üretim, insan kaynakları, CRM, ticaret portalı gibi bilgi kaynaklarından çok detaylı bilgi almak isteyebilirsiniz. Bunu ERP ile de başarabilirsiniz. Ancak, ERP’nin veritabanını en alt kademeden çok yoğun olarak gelen bilgilerle yormak istemeyebilirsiniz. Yoğun bilgiden kastım bir saat içerisinde bir milyonun üzerinde kayıt üreten proseslerdir. Günde 450-500 bin adet ürün üreten bir fabrikada, her bir ürünün üretim proseslerini takip edebilmek için ERP tek başına yetmeyebilir. 3. parti yazılım; detay bilgileri toplar, analiz eder ve ERP’ye özet bilgi gönderir. Böylesi daha verimlidir.
Programa veri giren diğer kullanıcıların veri girişini yavaşlatmaz.
Harici yazılımlardan ERP’ye bilgi akışı sistemin alt yapısına göre farklı yöntemlerle olur. Bu, genellikle belli frekans aralıklarında harici yazılım üzerinden ERP’ye bilgi aktarımı ile olur.
İki yöntem mevcuttur:
- Manuel: Kullanıcı, harici yazılımın ürettiği veriyi .xlsx, .csv, .txt formatında dışarıya aktarıp, sonra aynı veriyi ERP sistemine gömer. Ya da SQL’de yazılı bir komut dizisiyle alt programdaki kayıtlar ERP tablolarına insert edilir.
- Replikasyon: Belirli dakika, saat, gün aralıklarında yazılım programındaki veriler otomatik olarak ERP ile entregre edilir. Zaman birimi, verileri ERP’de ne kadar güncel görmek istediğinize göre değişir. Yalnız verileri ne kadar kısa zamanda entegre ederseniz, ERP’deki çalışma performansı aynı oranda düşecektir. Çünkü, siz bir yandan ERP’deki tabloyu güncellemeye çalışırken, kullanıcı da diğer taraftan formlar üzerinden kayıt oluşturmaya çalışır, bu da çakışmalara sebep olur. En ideal replikasyon yöntem ve frekansı gece 24.00 – 06.00 saatleri arasında, sistemin en hareketsiz olduğu saatlerde güncelleme yapmaktır. Bunu ERP üzerindeki batch job’lar ile saatlerini kurgulayarak otomatik yapabilirsiniz.
Harici yazılım uygulamalarında en sık rastlanılanı saha uygulamalarıdır. Saha uygulamalarında da en ihtiyaç duyulan üretim sahasındaki makinaların performansının izlenmesidir. İlk yazıda belirttiğim gibi isterseniz üretimin akışını; tüm makine merkezlerindeki her bir proses ve ürün seri no detayında ERP’de takip edebilirsiniz. Fakat bu performans açısından tavsiye edilmez. Inventory transactions (Stok hareketleri) ve capacity transactions (kapasite hareketleri) tablosunda normalin 10 katı kayıt tutmak zorunda kalacak ve stok-üretim tarafında gerek kayıt giren gerekse rapor alan diğer kullanıcıları gereksiz yere yavaşlatacaksınız.
Tavsiye edilen yöntem harici yazılımda veriyi tüm detaylarıyla tutmak, ERP’de ise üretim akışının ana adımlarını görmektir.
Sek Süt’te çalıştığım dönemde, bahsettiğim şekilde çalışan MAS yazılımını kullandık. Yerli bir firmanın kendi geliştirmiş olduğu bu yazılım web tabanlı olup cloud üzerinden 7/24 kullanılabiliyor, yönetici olarak her yerden ulaşılabiliyor.
Program firmanıza kurulduktan sonra, üretimdeki her bir bant üzerinden programa erişip, dokunmatik ekranlar üzerinden anlık üretim takibini yapabiliyorsunuz. Veri girişini programa operatörler yapıyorlar.
Günlük olarak ERP üzerinden yapılan üretim planları otomatik olarak MAS’a aktarılıyordu. Üretim verileri; gerçek zamanlı olarak, bu programa aktığı için, bir sonraki günün sabahında her bir üretim bandı /ürün /operatör bazında üretim planı ile gerçekleşen karşılaştırmasını yapabiliyorduk. Örneğin 1.000 kasa olarak plan yapılmış bir ürünün üretiminin 600 kasa olarak gerçekleştiğini gördüğünüzde kimseye sormaya gerek kalmadan bir şeylerin ters gittiğini anlayabiliyordunuz. Tersi durumda, üretim 1.400 kasa gerçekleştiğinde ise elde kalan hammaddenin bu şekilde değerlendirildiği belli oluyordu.
Başka bir gözlem şekli ise, üretim bandındaki makina merkezi bazında olabilir. Saatte ortalama 1.000 parça üreten bir makinanın 400-500 seviyelerinde kaldığını gördüğünüzde yine ya personelin eksik saat çalıştığını, ya enerji sistemlerinde kesinti/sorun olduğunu ya da makinada duruş olduğunu anlardınız.
Bu şekilde; üretim rakamlarındaki anormal oynamaları haber veren bir sistemin olması, sisteme anında müdahale etmenizi sağlar. Ayrıca problemi zaman geçtikten sonra ikinci ağızdan değil, birebir sistemden kendiniz görür ve hemen müdahale edersiniz.
MAS yazılımı size; sistemin üretim kapasitesine karşılık, aylık ortalama üretim rakamlarını vererek sistemin verimliliği hakkında fikir verir. Çıkan ürünlerden kalite onayına takılanlar, firelere dikkatinizi çeker. Üretim aşamasında programa operatörler bilgi girdiği için, tüm duruşlar dakika dakika belirtilir. Duruş raporunu çektiğinizde makine ve malzeme kaynaklı fireleri gözlemleyebilir ve azaltmak için yeni çözümler geliştirebilirsiniz.
Web tabanlı olması nedeniyle, üretim aşamasında aşağıdaki verileri 7/24 anlık istediğiniz cihazdan takip edebiliyorsunuz:
- Hangi makine çalışıyor/duruyor ?
- Kapasite Kullanım Oranı
- Üretim Duruş Sebepleri –
- Üretim Miktarı
- Performans Nedir ?
- OEE (Overall Equipment Effectiveness)
- TEEP (Total Equipment Effective Performance)
- Verim Kullanılabilirlik
- Kalite %
- MTBF (Mean Time Between Failures)
- MTTR (Mean Time To Repair)
- IE % (Inhibition Efficiency)
- Üretim Parametreleri
- Hangi ürün üretiliyor ?
- Kaç kişi çalışıyor ?
- Kullanılan Ekipman
Bulut teknolojisi sayesinde Endüstri 4.0‘ı destekleyen program, Yalın Dönüşüm Faaliyetlerinde de büyük bir kolaylık sağlıyor.
