MES Sistemlerinde ERP Entegrasyonu

-Fabrikanı Keşfet Söyleşileri 2.Oturum-

MES Sistemlerinde entegrasyonun önemi nedir?

Entegrasyon denildiğinde sadece ERP entegrasyonu düşünülmemelidir. Planlamada, kalitede, iş akış yönetiminde, üretim sahasında kullanılan kestirimci bakım yazılımları gibi tüm 3. Parti yazılımlarla entegre olabilmektedir. Olunmalıdır. MES-ERP entegrasyonu çok önemlidir. Bu entegrasyon kullanılmakta olan ERP sisteminizin başarısı içinde çok önemlidir. Bilindiği üzere ERP başarı oranları %40’lar seviyesinde. Bu kadar düşük olma nedenini açıkça aşağıda gösterilmekte;

Grafik; ERP kullanıcılarının kullanmakta oldukları ERP sistemlerinden bekledikleri 4 temel fayda ve gerçekleşeni göstermektedir.

1) Raporlama ve görüş sahası;  düşünün ERP sistemi üretim sahasında kör ve sağır. Bilgi girişi beyana, manuel girişlere muhtaç. Kaldı ki günümüzde her cihaz, her istasyon, her iş merkezi, her makine, her sensör sürekli data üretiyorken bu verinin elle primitif şekilde toplanabilirliği ve bunun rekabetçi olması artık mümkün değil.

2) Operasyonel verimlilik; Üretim tesisi kullanmakta olduğu ERP ile üretim sahasındaki üretim, kalite, verimlilik, enerji tüketimi, harcanan iş gücü vb. bilgilerine anında ve hatasız ulaşamadığı için grafikteki gibi ERP kullanıcılarının operasyonel verimlilikteki yükseliş beklentileri çok düşük kalıyor. Hayata geçirilmiş mir MES-ERP entegrasyonu potansiyeli ve gerçekleşeni yukarı çekecektir.

3) Edindikleri ERP Sistemlerinin gelişmesini ve yeni teknolojiler ile kendilerine adapte olmasını beklemekteler ama sağlanabilirlik çok düşük. Neden?

ERP sistemlerinde uyarlama teknik olarak çok zor ve uzun zaman istediği, çok maliyetli ERP’de uyarlama kısıtlı olduğu için hem üretim sahanıza kör ve sağır olan ERP sistemleri hem de işletmenize uymayan hantallığı ile düşük başarı oranları vermek zorunda kalıyor.

Konveyörde bir yarı mamulünüz ilerliyor alt operasyon ile nihai ürüne dönüşecek. Konveyör de kaç ürün var, bunların alt operasyon çevrim zamanları gerçekte ne, ERP’deki teorik olan ne? Bunun kıyaslanması, Hangi iş emrine çalışıyorum bilgisi mühendislik ofise sıkışıp kalmış ERP sisteminizden, konveyörün sonundaki elektronik teraziye iletilir. Terazide birim ağırlığı takip ederek istenen kalite onaylı adede gelindiğinde otomatik barkod yazarak bu bilgi ERP’ye bilginin doğduğu yerden anında otonom şekilde iletir.

MES, üretim tesisinin sinir sistemidir.

MES, üretim alanlarının dijital dönüşümünde ortaya koyulan global teorik kurgularda, sadece saha süreç yönetiminin değil üretimin sistemler arası koordinasyonunun da sorumluluğunu üstlenmiştir. Üretimin sürmekte olduğu bir saha düşünüldüğünde; makine üretir fakat hangi siparişi, hangi iş emrini ve hatta çoğu zaman hangi stoku ürettiğinden habersiz şekilde üretir. ERP sistemleri ise neyin üretilmesi gerektiğini bilir fakat o da üretilmesi gerekenin o an üretilip üretilmediğinden habersizdir. Bu üretim sahasında kalite, bakım, barkodlama, depolama, PDKS,  görüntü işleme gibi sistemlerin de eklendiğinde tüm bu sistemlerin otonom çalışması için gereken tüm bilgilere o an sahada sadece MES sahiptir. Bahsi geçen sistemlerin koordineli ve otonom çalışması bir üretim tesisi için ne kadar önemli ise, MES uygulamalarında entegrasyon o denli önemlidir, çünkü bunu gerçekleştirecek olan MES Sistemidir.

MES sistemlerinde hangi sistemlerde entegrasyon olmalıdır? Alt ve üst sitemlerle entegrasyondan bahseder misiniz?

İdeal Endüstri 4.0 düzeyinde konuşacak olursak MES ile entegrasyon veri toplama alanında sizi her manüel işlemden kurtaracak olan alanda olmalıdır. Temel olan planlama ve üretim bilgilerinin aktarılması ERP, ICRON gibi sistemlerle mutlaka olmalıdır. Boysweb, QDMS gibi sistemlerin entegrasyonları iş sahanıza değer katacak olan kategoride olacaktır.

ERP entegrasyonunun aşamaları nelerdir? Ne tür entegrasyonlar kurulabilir?

ERP ve MES sistemleri arasında en temel iletişim iş emirlerinin MES’ e aktarılması, üretim verilerinin de ERP’ ye aktarılması olarak karşımıza çıkıyor. Bunların yanı sıra stok verisinin planlama ve üretim için gerekli detaylarının aktarılması; hammadde LOT takibi yapılacak ise bu verilerin aktarılması, çalışanların bilgileri, bakım ve kalite işlemlerinin ERP-MES arasında eş zamanlı yürütülmesi gibi daha kapsamlı iletişim kurulabilir.

ERP ve MES sistemleri günümüzde çok çeşitlilik gösteriyor. Her ikisi de farklı altyapılar kullanmış ve farklı yazılım dillerinde geliştirilmiş. Bundan dolayı entegrasyon sistemlerinde kullanılan ERP ya da MES’ten bağımsız olarak ortak protokolleri izleyebilen şekilde haberleşmeler tercih ediliyor.

İlk  entegrasyon çözümlerinde bu sistemler birbirlerinin veri tabanına veri göndererek ya da bir havuzda bilgi biriktirilerek kullanılıyordu ancak bunların kullanılması hem güvenlik açısından hem kullanım kolaylığı açısından tercih edilmiyor. Şu an yaygın olarak HTTP protokolleri içeren sistemler kullanılıyor. Bunların arasında REST mimarisine sahip API’ler en tercih edilenler arasında. Bu mimari bizlere sunucu ve kullanıcının kendi yapısından bağımsız olarak veri aktarımını ortak bir dilde yapılmasını sağlıyor.

Kullanılan ERP sisteminin ne olduğunun önemi var mıdır?

Entegrasyon servisleri konusunda hangi ERP sisteminin kullanıldığının bir farkı yok. Önemli olan bu ERP isteminin veri iletişimine açık olması ve entegre edilebilmesi. MES sistemlerinin üst sistemden beklediği ve ilettiği bilgiler temel olarak belli. Bu bilgilerin ERP ve MES arasında aktarılmasında hangi ERP’nin tercih edilmiş olmasının bir önemi yoktur.

Mutlaka bir ERP kurulu olmak zorunda mıdır? Bazı işletmelerde planlama ve iş emri Excel üzerinden işliyor, bu gibi sistemler için ne söyleyebilirsiniz?

Bu şekildeki bir kurguyla işletiliyorsa bile MES sistemlerinin özel bir ERP’ye bağımlılığı olmadığı için yürütülebilir. Bu tarz bir kullanımda çoğunlukla zaten bir ERP programımız yok yaklaşımıyla entegrasyon düşünülmeyebilir. Ancak başka bir programa veri aktarılması yerine excel tablolarına veri aktarması yapılacak olan bir entegrasyon düşüncesiyle yaklaşılabilir. MES sisteminden entegrasyonla aldığınız veri istenilen şekilde kullanılabilir.

Bugün sahip olunan bir ERP sistemine entegrasyonun, yarın ERP sisteminde değişikliğe gidildiği zaman çöp olma tehlikesi var mıdır?

Bu tarz ERP sistemi değiştirilmesi durumlarıyla bir çok kez karşılaştık. Entegrasyon sistemimiz kullanılan ERP’den bağımsız olduğu için çöp olması durumu olmuyor. Ancak sadece o kurum ve sistemi üzerinde bir entegrasyon çalışması yapılmış ise -örneğin birbirlerinin veri tabanlarına veri aktarılması gibi- bu entegrasyonlar yenileniyor ve REST API mimarisine uygun hale getiriliyor.

Entegrasyonlarda sürüm değişiklikleri ne gibi sorunlar çıkartıyor? Bu durum nasıl yönetilmelidir?

İki sistemin konuştuğu temel bir entegrasyon projesi düşünüldüğünde iki farklı temel uygulama ve iki farklı entegrasyon uygulaması olmak üzere en az dört farklı uygulamanın aralarında haberleşmesi gerektiği sonucuna varabiliriz. Entegre sistemlerin sağlıklı ortak bir çalışma yürütebilmesi için sadece entegrasyon uygulamalarının değil dört farklı uygulamanın birbiri ile her daim uyumlu olmasını  gerektirir. Bu senaryoda asal sistemlerden birinde yapılan bir değişiklik, entegrasyon uygulamalarında herhangi bir değişiklik olmasa dahi mevcut sürümlerde sistemler arası veri alışverişini bozabilir. Bu sorun her yazılım uygulamasında olduğu gibi yeterli test işleminin gerçekleştirilmesiyle yönetilebilir. Yalnız burada iki farklı sistem ve iki farklı yazılım üreticisi olduğunu varsayarsak sürümleme öncesi test işlemlerinde farklı üreticilerin yazılımlarına ait işlevlerin değişip değişmediği bilgisi %100 kesinlik ile elimizde olamayacağı için %100 kontrol edilebilme imkanı da yoktur. Bu yüzden canlı sistemin replikası alınarak bir test ortamı oluşturulmalı ve tüm sürüm değişiklikleri önce test  ortamına yüklenmeli, ancak gerekli kontroller yapıldıktan sonra canlı sisteme geçişi yapılmalıdır.

Entegrasyon çalışmalarının paydaşları kimlerdir?

Çalışmanın merkezinde doğal olarak asıl iş ortağı yani müşteri bulunur. İki farklı yazılım sisteminin entegre olacağı düşünüldüğünde en az iki paydaş daha yazılım üreticisi konumunda projede yer alır ve her yeni entegre edilecek sistem için denkleme yeni bir paydaş eklenecektir denilebilir. Bir yazılım üreticisinin birden fazla sisteme sahip olması veya üretici dışında üçüncü parti geliştiriciler ile projenin gerçekleştirilmesi gibi istisnalar tabii ki olabilir.

Entegrasyon çalışmalarında karşımıza ne gibi maliyetler çıkar? Kabul edilebilir adam/gün süreleri ne kadardır?

Her projede olduğu gibi maliyeti projenin kapsamı belirler. Kapsam belirlendikten sonra analiz edilerek bir efor süresi çıkartılır.

Eğer seçilecek MES partneri farklı sektör ve coğrafyalardan farklı ERP sistemleri ile saha tecrübesine sahipse entegrasyon süreci daha hatasız kavramsallaştırılabilir, daha öngörülebilir hale gelir.

trexDCAS özelinde ise ERP entegrasyonu için sistem bağımsız hazır bir entegrasyon modülü bulunmaktadır. Bu entegrasyonda ki ciddi bir iş yükünü azaltır. İş ortaklarımızın ihtiyaçlarına göre sürekli geliştirilmekte ve geliştirmeler lisans sahibi tüm müşterilerimize  sunulmaktadır. Modülde yer almayan geliştirmeler için ise başta belirtildiği gibi kapsam belirlenip bir efor süresi hesaplanır.

Kabul edilebilir adam/gün süreleri kısmında; nihai hedef entegrasyon değil. Hedef başarılı ERP ile başarılı MES’in kullanım faydalarını edinmek ve sürekliliğini sağlamaktır. Entegrasyon bu yoldaki aşamalardan bir tanesidir. Proje danışman ekiplerimizin projelerden yaptıkları çıkarımlar ve titiz çalışmalar ile oluşturdukları framework taslağını baz aldığımda; 50 makineden veri toplanacak standart bir proje 4-5 aylık zaman diliminde 30-35 adam/günlük efor ile devreye alınmaktadır. Bunun içerisine ERP entegrasyonu da dahildir.